Ο άγνωστος Γεώργιος Μαυροκορδάτος

Δημοσιεύτηκε στις 06/06/2025 στην κατηγορία Σημειωματάριο | δεν υπάρχουν σχόλια

Στις 23 Απριλίου 1839, γεννήθηκε ο Γεώργιος Μαυροκορδάτος (1839–1902) ο οποίος υπήρξε εξέχουσα μορφή της ελληνικής διασποράς και εκπρόσωπος της αθηναϊκής αριστοκρατίας του 19ου αιώνα. Ήταν γνωστός συλλέκτης, ιστοριοδίφης και υποστηρικτής των ελληνικών γραμμάτων και της ιστορικής έρευνας, με διεθνή παιδεία και σημαντική συμβολή στην πνευματική ζωή της εποχής του.

Γεννήθηκε στις 23 Απριλίου 1839 στην Αθήνα, έκτο παιδί του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου – σημαντικού πολιτικού και πρώτου πρωθυπουργού του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους – και της Χαρίκλειας Αργυροπούλου. Ανήκε σε ένα από τα πιο σημαίνοντα αρχοντικά γένη της Φαναριώτικης παράδοσης, με ρίζες στην Κωνσταντινούπολη και ισχυρές διασυνδέσεις τόσο στον ελλαδικό όσο και στον διεθνή χώρο.

Σπουδές και Πνευματικά Ενδιαφέροντα
Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ενώ συνέχισε τις σπουδές του στο Παρίσι, όπου ήρθε σε επαφή με το ευρωπαϊκό πνευματικό κλίμα της εποχής. Παρά τις προσπάθειές του, απέτυχε στις εξετάσεις νομικής, γεγονός που ο ίδιος κοινοποίησε με απολογητικό τόνο στους γονείς του σε επιστολή του τον Μάιο του 1860, εκδηλώνοντας την υποταγή του στη βούλησή τους.

Πέρα από τη νομική, έδειξε εξαιρετικό ενδιαφέρον για τη φιλολογία, την ιστορία και τη βιβλιοφιλία. Είχε πάθος με την συλλογή σπάνιων βιβλίων και χειρογράφων, τα οποία συγκέντρωνε με ιδιαίτερη επιμέλεια στην οικία του στο Παρίσι. Η βιβλιοθήκη του αποτελούσε έναν από τους πιο σημαντικούς πυρήνες ελληνικής γραμματείας στην Ευρώπη και συνιστούσε σημείο αναφοράς για Έλληνες και ξένους ερευνητές.

Διπλωματική και Κοινωνική Δραστηριότητα
Το 1880 διορίστηκε πρεσβευτής της Ελλάδας στη Ρώμη, αλλά η αποστολή του διεκόπη σχεδόν αμέσως λόγω της παραίτησης της κυβέρνησης Τρικούπη. Ωστόσο, διατήρησε την επιρροή του ως κοινωνικός παράγων και άνθρωπος των γραμμάτων.

Ήταν παντρεμένος με την Ειρήνη Σίνα, κόρη του επιφανούς εθνικού ευεργέτη βαρόνου Σίμωνα Σίνα, γεγονός που του εξασφάλισε ευμάρεια και ανεξαρτησία. Χάρη στην οικονομική του άνεση, αφοσιώθηκε στην ενίσχυση των γραμμάτων και των τεχνών.

Υποστήριξη της Ιστορικής Έρευνας
Ο Γεώργιος Μαυροκορδάτος χρηματοδοτούσε ιστορικούς και ερευνητές, κυρίως εκείνους που ασχολούνταν με τη φαναριώτικη και μεταβυζαντινή ιστορία, αλλά και ειδικότερα με την ιστορία της οικογένειάς του. Ανάμεσα σε αυτούς ξεχωρίζει ο Κωνσταντίνος Σάθας, στον οποίο παρείχε οικονομική στήριξη για την έρευνά του γύρω από τα αρχεία της Ανατολής και τις ελληνικές κοινότητες της διασποράς.

Η δράση του ήταν ιδιαίτερα σημαντική για τη διάσωση τεκμηρίων της ελληνικής ιστορίας, αλλά και για τη μετάδοση των ιστορικών αφηγήσεων της ελληνικής εθνικής ιδεολογίας στη Δύση.

Θάνατος και Κληρονομιά
Ο Γεώργιος Μαυροκορδάτος απεβίωσε στις 8 Ιανουαρίου 1902 στο Παρίσι, άτεκνος. Η μεγάλη του βιβλιοθήκη και το αρχείο διασώθηκαν εν μέρει και πολλά τεκμήρια βρίσκονται σήμερα σε ελληνικά και ευρωπαϊκά αρχεία και βιβλιοθήκες, συμβάλλοντας καθοριστικά στην ιστορική έρευνα του 19ου αιώνα.

Η μορφή του Γεωργίου Μαυροκορδάτου είναι συνυφασμένη με τη μετακλασική ελληνική λογιοσύνη, τον πατριωτισμό της διασποράς και τη συνειδητή προσπάθεια διατήρησης της εθνικής μνήμης μέσα από τις πηγές. Αποτελεί μια κλασική περίπτωση λογίου και συλλέκτη που έδρασε εκτός των ορίων του κράτους, ενισχύοντας όμως καθοριστικά τη διαμόρφωση της εθνικής αυτοσυνειδησίας.