Τάκης Σινόπουλος, ο λογοτέχνης της κατοχής και του εμφυλίου

Δημοσιεύτηκε στις 30/05/2025 στην κατηγορία Τέχνες | δεν υπάρχουν σχόλια

Στις 25 Απριλίου 1981, απεβίωσε ο Τάκης Σινόπουλος (Επιτάλιο Ηλείας, 17 Μαρτίου 1917 - 25 Απριλίου 1981).

Ήταν Έλληνας ποιητής και συγγραφέας, που ανήκει στην πρώτη μεταπολεμική γενιά της ελληνικής λογοτεχνίας.

Η πνευματική του δημιουργία επηρεάστηκε καθοριστικά από τα δύσκολα χρόνια της Κατοχής και του Εμφυλίου Πολέμου.

Γεννήθηκε στην Αγουλινίτσα και ήταν το πρώτο από τα τέσσερα παιδιά του φιλολόγου Γιώργου Σινόπουλου και της Ρούσας-Βενέτας Αργυροπούλου.

Σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και αποφοίτησε το 1944.

Το 1934, δημοσίευσε το ποίημα «Προδοσία» και το διήγημα «Η εκδίκηση ενός ταπεινού» στην Πυργιώτικη εφημερίδα «Νέα Ημέρα» με το ψευδώνυμο Αργυρός Ρουμπάνης.

Κατά τη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού Πολέμου το 1941, επιστρατεύτηκε ως λοχίας υγειονομικού και αργότερα, στον Εμφύλιο Πόλεμο, υπηρέτησε ως στρατιωτικός ιατρός με τον βαθμό του έφεδρου ανθυπίατρου.

Στη διάρκεια της Κατοχής, φυλακίστηκε για μικρό χρονικό διάστημα από τους Ιταλούς για την αντιστασιακή του δράση, πέρασε στρατοδικείο στην Τρίπολη και αθωώθηκε.

Το 1944 ολοκλήρωσε τις σπουδές του στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Μετά την αφυπηρέτησή του από τον στρατό το 1949, εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα και εργάστηκε ως ιατρός-παθολόγος στο ΙΚΑ.

Η πρώτη του ποιητική συλλογή, με τίτλο «Μεταίχμιο», εκδόθηκε το 1951, και ακολούθησαν άλλες ποιητικές συλλογές, όπως «Άσματα» (1953), «Η γνωριμία με τον Μαξ» (1956), «Ελένη» (1957), «Μεταίχμιο Β’» (1957), «Η νύχτα και η αντίστιξη» (1959), «Το άσμα της Ιωάννας και του Κωνσταντίνου» (1961), «Η ποίηση της ποίησης» (1964), «Νεκρόδειπνος» (1972), «Το χρονικό» (1975), «Ο χάρτης» (1977), «Νυχτολόγιο» (1978), καθώς και οι δύο συγκεντρωτικές εκδόσεις των ποιημάτων του «Συλλογή Ι, 1951-1964» και «Συλλογή ΙΙ, 1965-1980». Στην τελευταία φάση της ζωής του, δημοσιεύθηκαν τα έργα «Το γκρίζο φως» (1982) και «Ποιήματα για την Άννα» (1999).

Το 1962, τιμήθηκε με το Β’ Κρατικό Βραβείο Ποίησης για την ποιητική του συλλογή «Το άσμα της Ιωάννας και του Κωνσταντίνου» (1961).

Συμμετοχές και Δράση:
Ανήκε στην εκδοτική ομάδα των «Δεκαοχτώ Κειμένων», των «Νέων Κειμένων» 1-2, της «Κατάθεσης '73», και του περιοδικού «Η Συνέχεια». Συνεργάστηκε με πολλά περιοδικά όπως «Νέα Εστία», «Φιλολογικά Χρονικά», «Οδυσσέας» (Πύργου), «Κοχλίας», «Πειραϊκά Γράμματα», «Αγγλοελληνική Επιθεώρηση», «Καινούρια Εποχή», «Ζυγός», «Εποχές», «Τραμ», «Ο Ταχυδρόμος» κ.ά. Η ποίησή του επηρεάστηκε από σημαντικούς ποιητές όπως ο Τ.Σ. Έλιοτ, ο Γιώργος Σεφέρης και ο Έζρα Πάουντ. Στα τελευταία χρόνια της ζωής του, παρατηρήθηκε μια μεταστροφή στο γλωσσικό του ύφος προς έναν αντιποιητικό, επιθετικό και συχνά ειρωνικό λόγο.

Μελέτες του για τη ποίηση του Γιώργου Σεφέρη, όπως «Στροφή» (1961), και για άλλους σημαντικούς ποιητές δημοσιεύθηκαν σε λογοτεχνικά περιοδικά. Επίσης, δημοσίευσε κριτικά σχόλια και δοκίμια που συνέβαλαν στην ανανέωση του ποιητικού λόγου.

Αν και έγραψε λογοτεχνικές μελέτες και μεταφράσεις, είχε έντονη και την καλλιτεχνική του διάσταση, ασχολούμενος και με τη ζωγραφική. Πρωτοπαρουσίασε έργα του στην γκαλερί «Ζυγός» το 1960 και πήρε μέρος στις Πανελλήνιες Εκθέσεις του 1963 και του 1965.

Αντιστασιακή Δράση και Δικτατορία:
Κατά τη διάρκεια της Δικτατορίας συνέβαλε στην έκδοση των αντιστασιακών κειμένων «18 κείμενα», «Νέα Κείμενα» 1-2, και «Κατάθεση '73». Το Πάσχα του 1974, όταν επιχείρησε να ταξιδέψει στην Κύπρο, οι αρχές του στρατιωτικού καθεστώτος του αφαίρεσαν το διαβατήριο λόγω της συμμετοχής του στην «Πανελλαδική Επιτροπή Δημοκρατικού Αγώνος».

Θάνατος και Κληρονομιά:
Ο Τάκης Σινόπουλος πέθανε από καρδιακή ανακοπή στις 25 Απριλίου 1981, παραμονή του Πάσχα, σε ξενοδοχείο του Πύργου Ηλείας, σε ηλικία 64 ετών. Νωρίτερα, είχε νιώσει ξαφνική αδιαθεσία, γεγονός που επέσπευσε την αναχώρησή του από το σπίτι του φίλου του, του ζωγράφου Δανιήλ Παναγόπουλου στο Κατάκολο.

Ήταν παντρεμένος με την καθηγήτρια αγγλικής φιλολογίας Μαρία Ντότα, η οποία το 1995 δώρισε το σπίτι του στον δήμο Νέας Ιωνίας. Το σπίτι μετατράπηκε σε «Σπουδαστήριο Νεοελληνικής Ποίησης» και φιλοξενεί το Ίδρυμα Τάκης Σινόπουλος.

Η προτομή του, έργο του γλύπτη Δημητρίου Αρμακόλα, αποκαλύφθηκε το 2006 στην πλατεία που βρίσκεται μπροστά στο σπίτι του στην οδό Τάκη Σινόπουλου στον Περισσό.

Έργα
Ποίηση
Μεταίχμιο (1951)
Άσματα (1953)
Η γνωριμία με τον Μαξ (1956)
Ελένη, Δίφρος (1957)
Η νύχτα και η αντίστιξη (1959)
Μεταίχμιο Β΄ (1957)
Το άσμα της Ιωάννας και του Κωνσταντίνου (1961)
Η ποίηση της ποίησης (1964)
Νεκρόδειπνος (1970)[4]
Πέτρες (1972)
Το χρονικό (1975)
Ο χάρτης (1977)
Νυχτολόγιο (1978)
Συλλογή Ι 1951-1964 (1976) και Συλλογή ΙΙ 1965-1980 (1980), όπου είναι συγκεντρωμένο το ποιητικό του έργο
Το γκρίζο φως (1982)
Ποιήματα για την Άννα (1999)

Μελέτες
Τέσσερα μελετήματα για τον Σεφέρη (1984)
Μεταίχμιο (1984)
Χρονικό αναγνώσεων (1999, ανθολογία κριτικών κειμένων του)

Μεταφράσεις
Landscape of Death The Selected Poems of Takis Sinopoulos, tr. K. Friar (1979) [Greek & English texts]
Selected Poems, tr. J. Stathatos (1981)