του Πάολο Τζεντιλόνι (*)
Tην ημέρα ορκωμοσίας του προέδρου Τραμπ, ένα κύμα ανήσυχων ερωτημάτων διαπερνά την Ευρώπη.
Τι μας περιμένει σχετικά με την Ουκρανία;
Και με τους δασμούς;
Και με τις δαπάνες του ΝΑΤΟ;
Ωστόσο, θα ήταν χρήσιμο να αναρωτηθούμε επίσης τι θα κάνουμε εμείς, εμείς οι Ευρωπαίοι.
Για την Ευρώπη, η επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο είναι πράγματι και μια ευκαιρία· μπορεί μάλιστα να αποτελέσει ακόμη και την αφύπνιση που θα μας αναγκάσει να κινηθούμε γρήγορα.
Δεν υποτιμώ καθόλου τους κινδύνους της ιστορικής στιγμής που βιώνουμε.
Αυταρχικά καθεστώτα και δημοκρατίες δείχνουν να ανταγωνίζονται διαρκώς σε λογικές καθαρής ισχύος, με τα «παιχνίδια χωρίς σύνορα» στη Γροιλανδία ή τον Καναδά, το Μεξικό ή τον Παναμά, που τροφοδοτούν παράλογες συγκρίσεις με την ιστορική ευθύνη εκείνου που εισέβαλε στην Ουκρανία.
Ο κίνδυνος είναι όλα αυτά να συγκλίνουν στην απονομιμοποίηση των κανόνων της πολυμερούς τάξης και να καταστήσουν μάταιους τους κοινούς στόχους για την κλιματική μετάβαση.
Ο κίνδυνος είναι μια αναβίωση του προστατευτισμού, του εμπορικού ανταρτοπόλεμου ως της κύριας οδού που θα επιτρέψει σε κάθε χώρα να «Ξαναγίνει Μεγάλη» (Great Again).
Ο κίνδυνος είναι η ανήκουστη ικανότητα της τεχνοδεξιάς να υπονομεύσει εκ των έσω τα δημοκρατικά μας συστήματα.
Με λίγα λόγια, ο κατάλογος των απειλών που επικρέμανται ποτέ δεν ήταν τόσο ογκώδης. Και η Ευρωπαϊκή Ένωση γίνεται αντιληπτή ως εύθραυστη, φοβισμένη, σιωπηλή.
Ωστόσο, ο κόσμος που αλλάζει τόσο γρήγορα απαιτεί μια πραγματική ευρωπαϊκή δύναμη. Μια δύναμη που θα στέκεται στο πλευρό των Ηνωμένων Πολιτειών στην πρόκληση που ενώνει τις μεγάλες δημοκρατίες, αλλά θα είναι ικανή για ένα αυτόνομο προφίλ.
Σήμερα, μια ευρωπαϊκή δύναμη είναι απαραίτητη για να διατηρηθούν ανοικτές οι ροές του διεθνούς εμπορίου, για να υπάρξει διάλογος με τον Νότο του κόσμου στη μεταρρύθμιση του πολυμερούς συστήματος, για να μην υποκύψουμε στην κλιματική κρίση, για να αποφύγουμε να παρακολουθήσουμε ως ανίσχυροι θεατές τη σύγκρουση Κίνας και Ηνωμένων Πολιτειών.
Σε μεσοπρόθεσμο επίπεδο, η πρόκληση για την Ευρώπη είναι η ανταγωνιστικότητα, μέσα από μια πορεία που περιγράφεται στις εκθέσεις Ντράγκι και Λέτα.
Όπως πάντα, ωστόσο, η επικαιρότητα θα καθορίσει τις επιλογές στις οποίες θα δοκιμαστεί η εναλλακτική μεταξύ ευρωπαϊκής ισχύος και αδυναμίας.
Πρώτα απ’ όλα, η κοινή άμυνα. Μετά από επικλήσεις εδώ και ένα τέταρτο του αιώνα, θα μπορούσε επιτέλους να αποκτήσει μορφή το 2025. Κοινό νόμισμα και κοινή άμυνα: θα ήταν ένα εξαιρετικό βήμα προς μια ισχυρότερη Ένωση.
Η εναλλακτική, το λέω σε όσους φοβούνται μια «στρατοκρατική» παρέκκλιση της Ένωσης, είναι η αύξηση των εθνικών δαπανών με ασυντόνιστο τρόπο, κυνηγώντας ποσοστά που είναι ανέφικτα για κάθε χώρα.
Ένα κοινό ταμείο -έχουν γίνει συζητήσεις για 500 δισεκατομμύρια- θα ήταν μια εξαιρετική αρχή και ένα καλό παράδειγμα για νέες κοινές εκδόσεις ευρωομολόγων.
Μια δεύτερη δοκιμασία θα προκύψει από τις εμπορικές σχέσεις.
Εδώ, η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να ελπίζει για το καλύτερο, δηλαδή οι συζητήσεις περί δασμών να παραμείνουν ένα διαπραγματευτικό εργαλείο και να μην τεθεί πραγματικά υπό αμφισβήτηση η κύρια ροή του διεθνούς εμπορίου, αυτά τα 1,4 τρισεκατομμύρια ετησίως σε ανταλλαγή αγαθών και υπηρεσιών μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αλλά η ΕΕ πρέπει επίσης να προετοιμαστεί για το χειρότερο, να αντιδράσει ενωμένη και, στο μεταξύ, να ενισχυθεί, δίνοντας συνέχεια στη συμφωνία με τις χώρες του Mercosur.
Τέλος, μια ακόμη καθοριστική δοκιμασία αφορά τη ρύθμιση της δραστηριότητας των μεγάλων ψηφιακών πλατφορμών.
Το εργαλείο το έχουμε: τον Νόμο για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (Digital Services Act - DSA), που εγκρίθηκε το 2023.
Δεν είναι εργαλείο για να περιορίσει την ελευθερία των ιδεών, ακόμη και των πιο απομακρυσμένων από τις ευρωπαϊκές αρχές και αξίες.
Σκοπός του είναι να αποτρέψει τις πλατφόρμες από το να χρησιμοποιούν τα δεδομένα και τους αλγορίθμούς τους για να επιβάλλουν απόψεις ή να παρεμβαίνουν στο ευρωπαϊκό πολιτικό σκηνικό. 150 τεχνικοί της ΕΕ εξετάζουν αυτές τις μέρες τη στρεβλή χρήση των αλγορίθμων από τις πλατφόρμες, ξεκινώντας από το X.
Ήρθε η ώρα να ληφθούν αποφάσεις.
Γνωρίζω καλά ότι αυτοί οι στόχοι μπορεί να αποδειχθούν ανέφικτοι. Οι ευρωπαϊκές χώρες πολιτικά είναι πολύ εύθραυστες και διχασμένες.
Πιο επιρρεπείς στο να παίζουν τον ρόλο των υπνοβατών σε έναν διχασμένο και πολεμικό κόσμο, παρά στο να ξυπνήσουν, αξιοποιώντας την ευκαιρία της νέας φάσης που ανοίγεται.
Και όμως, αν κάτι μας διδάσκει η ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ακόμη και η πιο πρόσφατη, είναι ότι ακριβώς σε περιόδους κρίσης μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα.
Αυτή είναι επίσης η εμπειρία που έζησα τα τελευταία πέντε χρόνια, όταν δραματικές κρίσεις κατέστησαν εφικτή την κοινή αγορά εμβολίων ή την έκδοση ευρωομολόγων για να χρηματοδοτηθεί η ανάκαμψη από τον Covid και η αντίσταση της Ουκρανίας.
Η ευθύνη που φέρουν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί, και ειδικότερα η Επιτροπή, είναι επομένως τεράστια.
Στις Βρυξέλλες απαιτείται θάρρος, φιλοδοξία και πολιτική ηγεσία.
Σε όλους εμάς, στη χρονική περίοδο που έρχεται, απαιτείται μια καλή δόση υγιούς ευρωπαϊκού πατριωτισμού.
*****
(*) πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας- πρώτη δημοσίευση στο kreport
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Αλεξάντερ Σολζενίτσιν, ο διανοούμενος που αποκάλυψε τις σοβιετικές θηριωδίες
Εκτόρ Μπερλιόζ, ο δημιουργός της προγραμματικής μουσικής (video)
Ευγένιος Ο' Νηλ: Η μοναξιά του ανθρώπου είναι ο φόβος του για τη ζωή
Ο Πάμπλο Πικάσο μιλά για την τέχνη, τη ζωή, τη ζωγραφική, τον Ραφαήλ...
Λέων Τολστόι: Οι άνθρωποι δεν μπορούν να δουν την τρέλα τους...
Πολ Ελυάρ: Η άσβεστη φλόγα της ελπίδας
Το Bolero του Ραβέλ έγινε 96 ετών- δείτε τη μαγευτική Πλισέτσκαγια να το χορεύει (video)
H μέθοδος Μπροντέλ: Διαβάζοντας «αλλιώς» την ιστορία
Ο Λορέντζος Μαβίλης, τα σονέτα, το σκάκι και η «Λήθη»
Στέφαν Τσβάιχ, ο πιο πολυδιαβασμένος συγγραφέας του Μεσοπολέμου, γράφει για τον Κόσμο του Χθες
δεν βρέθηκαν σχόλια επισκεπτών...